Hakaslar, Sayan dağlarından kuzey denizine doğru Yenisey Irmagı boyunca uzanan bölgede oturan göçebe Türk boylarına denir. Hakaslar, Abakan Türkleri, Yenisey Kırgızları, Minusinsk Tatarları veya Abakan Tatarları gibi değişik adlarla da anılmışlardır.
Geçen yüzyılda Abakan Türkleri olarak adlandırılan Hakaslar çeşitli ağız ve lehçeleri konuşan Güney-Sibiryalı Türk halklarının bir bölümüdür. Doğu-Sibiryanın güneyinde yaşayan Hakaslar Sagay, Kaça, Beltir. Şor Türklerinden oluşur.
Hakaslar, Çin kaynaklarında Kırgız olarak geçen Yenisey Kırgızlarının torunları olup eski adları Hooray yerine Ruslarca önce Tatar, sonra da 1923 yılında Hakas adı verilmişştir. Resmen Hristiyan sayılmalarına rağmen Şamanisttirler.
Hakaslar örf ve adet bakımından Altay Türklerine benzerler. Erkek elbiseleri Ruslarınki gibidir. Kadınlarınki daha farklıdır. Saçlarına süs esyaları takarlar. Genç kızların yörüklerdeki gibi 15-20 örgülü belikleri vardır. Evlenmelerde kız beğenme, kız isteme, düğün ve düğün ziyaretleri merasimleri vardır. Kalın (gelin) kaçırma ve karşılığında kız tarafına “kalın ödeme” adeti vardır.
Şaman dininin kurallarına göre hareket ederler. Tahta sandıklara kotydukları Ölülerine elbise giydirip mezara atının eğeri ile birlikte kurganlara gömerler. Gömülmeden sonraki üç, yirmi, kırk ve yüzüncü günlerde çeşitli törenler yapılır ve yemek verilir. Kırkıncı gün töreninde ölenin atı kesilir, eti yenir; atın başı bir mızrak ucunda mezarın başına dikilir.
Hakasların sözlü edebiyatları zengindir. Eski Türk kültür ve inancının izlerini yoğun bir şekilde taşıyan kahramanlık destanları önemli bir yere sahiptir. Hakas foklorunda destanlar çoğunlukla alıptığ nımah bazen de çaalığ nımah şeklinde adlandırılmakta bunları icra eder destancılara da haycı adı verilmektedir. En çok bilinen destanlar: Alıp Soyan, Altın Pirkan, Ay Mökö, Kan Mergen, Altın Taycı, Kan Tögös, Altın Kus.
Hakas kadın kıyafetleri ile aksesuarları erkeklerinkine göre oldukça renkli ve çeşitlidir. Giysileri rengarenk olup genelde yıldız, çiçek ve geometrik şekillerle bezelidir. Zengin kadınların elbiselerinde mercan, gümüş ve altın düğmeler bulunur. Evli kadınlar bakır tele iliştirilen birkaç mercan boncuk, gümüş, sikke ve ipek püskülden oluşan küpe takarlar, dul kaldıklarında ise bunları çıkarır.
