Uluslararası Af Örgütü (Amnesty International), 2017’den beri tutuklu bulunan Doğu Türkistan’daki Sincan Üniversitesi eski Rektörü Taşpolat Tiyip’in idam edilmesinden endişe duyulduğunu ve idam cezasının derhal durdurulması için harekete geçilmesi çağrısında bulundu.
Amnesty International, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping’e açık bir mektup yazarak dünyaca tanınmış Uygur akademisyen Tiyip’in idamını engellemesi ve koşulsuz salıvermesi için devreye girmesini istedi.
Tiyip’in 2017’de zorla ortadan kayboluşu ve ardından keyfi olarak gözaltına alındığı hatırlatılan mektupta Uygur profesörün Çin’de gizli bir yerde, haksız şekilde yargılandığı belirtildi.
Uygur profesörün hali hazırda nerede olduğunun bilinmediğine işaret edilen Af Örgütü’nün mektubunda uluslararası kamuoyuna, Çin liderine benzer mektuplar yazmaları çağrısında da bulunuldu.
Çin liderine hitaben, “Sayın Başkan, Taşpolat Tiyip’in idam kararının yürütmesinin durdurulması adına acil müdahalenizi istemek için yazıyorum.” denilen mektupta, söz konusu kararın infazının eylülde gerçekleşebileceği belirtildi.
Örgüt, Şi Cinping’e çağrısında, “Tiyip’in, uluslararası kabul görmüş bir suç işlediğine ve uluslararası standartlara uygun olarak adil bir şekilde yargılandığına dair yeterli ve kabul edilebilir kanıt bulunmadıkça, Tashpolat Tiyip’i koşulsuz olarak serbest bırakın” ifadelerini kullandı.
Tiyip, 2017 yılında bir grup öğrencisiyle birlikte Almanya’ya seyahat edeceği sırada Doğu Türkistan’ın başkenti Urumçi’de havaalanında zorla gözaltına alınmıştı.
“Bölücülük” yapmak ve “milliyetçi eğilimler” sergilemekle suçlanan Tiyip, 2017’de iki yıl ertelemeli idam cezasına çarptırılmıştı.
Taşpolat Tiyip’in yanı sıra yine Uygur Türkü 5 akademisyen daha gözaltına alınmış, bu kişilerden en az ikisinin idam cezasına çarptırıldığı bildirilmişti. Şahısların akıbetiyle ilgili durum henüz bilinmiyor.
Londra merkezli Uluslararası Af Örgütü, insan hakları örgütlerinin yanı sıra insan hakları hukuku ile ilgilenen diğer kurumlara ve uluslararası kamuoyuna çağrısında ayrıca onlardan da Çin hükümetinin Taşpolat Tiyip’in derhal ve koşulsuz serbest bırakması için acil adım atmalarını istedi.
1949 yılından bu yana Doğu Türkistan’ı hakimiyeti altında tutan Çin yönetimi, 2017’den bu yana artan oranda Uygur ve diğer Türk azınlıklara karşı asimilasyon ve soykırım yapmakla suçlanıyor.
ABD Dışişleri Bakanlığının verilerine göre Çin, Doğu Türkistan genelinde kurduğu toplama kamplarında 3 milyon civarında Uygur Türkünü zorla tutuyor.
