ABD, Uygur Türklerine baskı kuran beş firmayı kara listeye aldı. Amerika Birleşik Devletleri (ABD), Çin’in devlete ait gözetleme ve elektronik takip donanımları üreticisi Hikvision‘ın Doğu Türkistan’daki 5 alt kuruluşunu “dünya genelinde insan haklarını koruma politikasını” gerekçe göstererek ihracat kontrolü listesine aldı.
ABD’nin Uygur Türklerine yönelik baskılara yardımcı oldukları iddiasıyla aldığı kararı Çin ise kendisini kısıtlamaya yönelik “yalanlar” olarak tanımlayarak reddetti. Hikvision şirketi ise şu ana kadar bir açıklamada bulunmadı.
ABD Ticaret Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, Luopu Haişi Dingşin Elektronik Teknolojisi Şirketi, Moyu Haişi Elektronik Teknolojisi Şirketi, Pişan Haişi Elektronik Teknolojisi Şirketi, Urumçi Haişi Şian Elektronik Teknolojisi Şirketi ve Yutien Haişi Meytien Elektronik Teknolojisi Şirketinin yaptırım kapsamına alındığı duyuruldu.
Açıklamada, söz konusu şirketlerin, “Çin’in Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nde Uygur halkına ve diğer Müslüman topluluklara yönelik baskı, kitlesel hapis ve yüksek teknoloji ile gözetleme kampanyasının uygulanmasına katkı sağlayarak insan haklarının ihlali ve istismarında rolü olduğu” belirtildi.
Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mao Ning, ABD’nin “yalanlarla Çinli firmaları ahlaksızca baskı altına aldığını, normal iş ve ekonomik işbirliğini siyasileştirdiğini” ve bu hareketini Sincan’ı istikrarsızlaştırmayı Çin’i kısıtlamak için kullanmayı amaçladığını söyledi.
“Sincan’da Müslüman azınlıklara yönelik sözde bir baskı olduğu fikri uzun zamandır çürütülmüştür” diyen Mao, ayrıca Çin’in Çinli firmaların meşru hak ve menfaatlerini savunmak için gerekli tüm tedbirleri alacağını söyledi.
Yaptırımların bu şirketlere de uygulanmaya başlaması, ABD’li tedarikçilerin bu şirketlere mal göndermeden önce özel ve elde edilmesi zor bir lisans alması gerektiği anlamına geliyor.
Amerika Birleşik Devletleri bu listeyi Çinli firmaları hedef almak için giderek daha fazla kullanıyor.
Hikvision, Çin’in Uygurlara ve diğer Müslümanlara karşı yürüttüğü baskı, kitlesel keyfi gözaltı ve yüksek teknolojili gözetim uygulanması sırasında insan hakları ihlallerine ve suiistimallere karıştığı gerekçesiyle 2019’da kara listeye alınmıştı.
Son olarak eklenen 5 şirket, devlete ait gözetleme ve elektronik takip donanımları üreticisi Hikvision’ın Sincan’da alt kuruluşları olarak faaliyet gösteriyor. Söz konusu şirketler ayrıca yerel yönetimlere bağlı yatırım fonları tarafından da finanse ediliyor.
