Avrupa Birliği (AB), Avrupa’nın transatlantik köle ticaretindeki rolü nedeniyle “tazminat ödemesi” taleplerini masaya yatırdı. AB ile Latin Amerika ve Karayip Devletleri Topluluğu (CELAC) liderleri Brüksel’de düzenlenen zirvede, kölelik meselesini de ele aldı.
Zirvede kabul edilen ortak bildiride, köleliğin ve transatlantik köle ticaretinin “insanlığa karşı işlenmiş bir suç” olduğu ve “dehşet verici trajediler” yarattığı vurgulandı. Bildiride, “transatlantik köle ticareti sonucunda milyonlarca erkek, kadın ve çocuğun çektiği tarifsiz acılar” da kabul edilerek “derin” üzüntü ifade edildi.
Ancak bazı AB ülkelerinin tazminat önerilerine karşı çekimser davrandığı belirtildi. CELAC, zirvede Karayipler Topluluğu (CARICOM) tarafından hazırlanan ve “Avrupa ülkelerini kölelik için resmen özür dilemeye çağıran” 10 maddelik bir plana destek verdi. Planda, kölelik ve soykırımın torunlarının ırksal mağduriyetlerinin devam ettiği ve bunun için pratik önlemler alınması gerektiği savunuldu.
Plana göre, Afrika’ya geri dönmek isteyenler için bir program oluşturulması, Avrupa ülkelerinden “halk sağlığı ve ekonomik krizlerin üstesinden gelmek için” yardım istenmesi ve borçların silinmesi talep ediliyor.
Kölelik tazminatı fikri uzun zamandır tartışılıyor. Son dönemde bazı ülkeler kölelik geçmişlerinden dolayı özür diledi. Hollanda Kralı Willem-Alexander, Temmuz ayında ülkesinin kölelik tarihinden dolayı özür diledi. Nisan ayında da İngiltere Kraliyet Ailesi, kölelikle olan ilişkisini araştıracağını duyurdu. Portekiz Cumhurbaşkanı Marcelo Rebelo de Sousa da transatlantik köle ticaretindeki rolünden dolayı özür dilemesi gerektiğini söyledi.
15. yüzyıldan 19. yüzyıla kadar en az 12.5 milyon Afrikalının Avrupalı gemilerle Amerika’ya kaçırılıp köle olarak satıldığı tahmin ediliyor. Bunların neredeyse yarısı Portekiz tarafından Brezilya’ya götürüldü.
