Azerbaycan’da, Bakü’nün 1918’de Nuri Paşa komutasındaki Kafkas Ordusu tarafından Ermeni ve Bolşevik çetelerinden kurtarılmasının 99. yıl dönümü kutlanıyor.
Türkiye’nin Bakü Büyükelçiliği ve Azerbaycanlı sivil toplum kuruluşları, Bakü’nün kurtarılmasının 99. yıl dönümü dolayısıyla çeşitli etkinlikler düzenlerken Azerbaycan halkı, Bakü Türk Şehitliği ve diğer bölgelerde bulunan Osmanlı askerlerinin mezarlarını ziyaret ediyor.
Azerbaycan Cumhuriyeti’nin bağımsızlığı, 28 Mayıs 1918’de Gürcistan’ın Tiflis şehrinde, Mehmet Emin Resulzade başkanlığındaki Azerbaycan Milli Şurası tarafından ilan edildi. Bakü, Ermeni ve Bolşevik çetelerinin işgali altında olduğu için Fethali Han Hoyski başkanlığında oluşturulan geçici Azerbaycan Hükümeti faaliyetini bir süre Gence şehrinde sürdürdü.
Azerbaycan’ın bağımsızlığı, ilk olarak Osmanlı Devleti tarafından tanındı. İki ülke arasında 4 Haziran 1918’de Batum’da, siyasi, hukuki, ticari ve askeri alanlarda dostane ilişkiler kurulması amacıyla anlaşma imzalandı.
Anlaşmanın 4. maddesine istinaden Azerbaycanlı yetkililer, Osmanlı Hükümeti’nden askeri yardım talebinde bulundu. Enver Paşa’nın kardeşi Nuri Paşa’nın çabasıyla kurulan Kafkas Ordusu, daha sonra Filistin Cephesi’nden getirilen 106. ve 107. piyade ve 56. topçu alaylarıyla takviye edilerek Bakü ve Azerbaycan’ın diğer illerinin Ermeni ve Bolşevik çetelerden kurtarılması için görevlendirildi.
Gence’ye 25 Mayıs 1918’de ulaşan Kafkas İslam Ordusu’ndaki asker sayısı, Azerbaycan kolordusundan yapılan bin kişilik takviyeyle 12 bine ulaştı. Güzergahındaki Göyçay, Salyan, Ağsu ve Kürdemir’i de Bolşevik birlikleri ve Ermeni çetelerinden temizleyen ordu, 15 Eylül 1918’de Bakü’yü kurtardı.
Kafkas Ordusu, Bakü’nün kurtuluşu için yaptığı savaşlarda bin 130 şehit verdi.
Birinci Dünya Savaşı’nda alınan yenilgi dolayısıyla Kafkas Ordusu bir süre sonra Bakü’yü terk etmek zorunda kaldı, Azerbaycan, 28 Nisan 1920’de Sovyet ordusu tarafından işgal edildi.
Azerbaycan’ın birçok bölgesinde, Bakü ve civarında, Şeki, Şamahı, Göyçay, Kürdemir, Neftçala ve Guba’da Kafkas İslam Ordusu şehitlerinin anıt mezarları bulunuyor.
Azerbaycanlılar, Sovyet döneminin baskılarına rağmen kendilerini kurtaran Osmanlı askerlerinin mezarlarını bugüne kadar korudu.
