Ünlü Kırgız devlet adamı Cüsüp Abdırakmanoğlu‘nun 1928 yılında kaleme aldığı “Kırgızistan” adlı çalışması, yazar Erdem Yılmaz tarafından Türkiye Türkçesi’ne tercüme edilerek Mavi Gök Yayınları tarafından yayımlandı.
Kırgız Cumhuriyeti Ulusal Bilimler Akademisi’nin üyesi ve XX. Yüzyıl Kırgızistan Tarihi Bölüm başkanı Ayida Kubatova, Erdem Yılmaz’ın yayına hazırladığı eseri şöyle anlatıyor:
“Kırgızistan” adıyla ortaya çıkan bu kitap XX.yy’da Kırgızistan tarihindeki en ciddi tarihi olayları ve Kırgız memleketini anlatan yapıtların başında durmaktadır. Bu kitap, Cusup Abdrahmanov’a aittir. Kırgızistan tarihi içerisinde Abdıkerim Sıdıkov, Eşenalı Arabaev, İmanalı Aydarbekov, Abdıkadır Orozbekov, Cusup Abdrahmanov vb. siyasi elitin ve ulusal liderlerin temsilcileri Kırgız halkı, Orta Asya’nın başka ulusları gibi öz dili, kendine ait medeniyeti, kadim tarihinin varlığı ve kendi memleketini kurmak için siyasi hakkının olduğunu ikna edici kanıtlarla göstermeye çalışmış, sonuç olarak 10 Ekim 1924 tarihinde Kırgızistan’ın geleceğinin kaderi konusunda büyük öneme sahip olmuştur. Dönem içerisinde önemli bir yer teşkil eden ve kitabın konuları arasında yer alan bugünkü egemen Kırgız Cumhuriyeti’nin temeli kabul edilen Kara-Kırgız Otonom Oblusu’nu dile getirmekte yarar vardır. Cusup Abdrahmanov’un çalışmaları neredeyse yüz yıldır okuyucular tarafından bilinmemekteydi. Sovyetlerin sansür politikası sadece Cusup Abdrahmanov’un kitaplarını değil, aynı zamanda kendisini de tarih sayfalarından silmeye çalışmıştır. Dönemin Sovyetlerin içindeki tüm Türk nüfusu gibi Kırgızların resmi yazıları olan Arap alfabesiyle yazı yazmışlardır. Sovyet dönemini inceleyen bir bilim insanı olarak Arap alfabesiyle yazılmış bu kitabın Kiril alfabesine çevrilmesi önem arz etmektedir. Bu kitabın Abdrahmanov’un Kırgızca yazdığı bilinen tek kitabı olduğunu söylemekte fayda vardır. Kitabı Arapçadan Kiril alfabesine çevirme fırsatını yakaladık, açıklamalar koyduk ve okuyucuların beğenisine sunduk. Kitap, okuyucular tarafından beğeniyle karşılandı ve hızla ülke içerisine dağıtıldı. Sovyetlerin en parlak döneminde yazılan eser, sadece yazarın bakış açısından geçmişe değil, ülkesinin o zamanına ve geleceğine de bakmamızı sağladığı için değerlidir. Kitabı yazarken Cusup Abdrahmanov henüz 27 yaşındaydı. Kitap, Abdrahmanov’un gençliğine rağmen o dönemde Kırgızistan’ın tarım, sanayi, eğitim, sağlık hizmetleri vb. konuları ele aldığını göstermektedir. Abdrahmanov’un yazdığı kitap içerisinde, endüstrilerin gelişimi, eksiklikleri ve bunların nasıl çözüleceği hususunu kanıtlayıcı gerçekler ve karşılaştırmalarla ustaca bir şekilde ele alınmıştır. Aynı zamanda, kitabın içeriğini ele alırken, yazıldığı zamandaki tarihsel bağlamı, özellikle Sovyet ideolojisini ve Abdrahmanov’u etkileyen baskı dönemini dikkate almak gerekir. Genç bilim insanı olan Erdem Yılmaz’ın kitabı tercüme etme girişimini memnuniyetle karşıladım. Kitabın Türkçeye çevrilmesinin, o zamanki Kırgızistan’ın genç lideri olan Cusup Abdrahmanov’un bakış açısından kardeş halklara Kırgızistan’ın karmaşık tarihini tanıtarak kültürel bağların derinleşmesine katkı sağlayabileceğine emin gözle bakmaktayım.
Cüsüp Abdırakmanoğlu’nun Kırgızistan adlı eserini edinmek için Mavi Gök Yayınları’nın internet sayfasından sipariş verebilirsiniz.