“Nesillerin belleği Güzel Sanatlarda Türk Milli Mücadelesi” resim koleksiyonu yüzlerce eserden oluşmuştur.Bu konunun ilk örnekleri 1.Dünya Savaşının devam ettiği 1918 yılında Viyana’da açılan sergiyle ortaya çıkmış,22 Sanatçımızın 142 eseri Avrupa da tanıtılmıştır büyük ilgi görmüştür. Avrupada eğitim alan 1914 kuşağı ressamlarımızın “bu toprağın resmini yapmak” gibi bir idealleri vardır. Koleksiyonu içeren eserleri toplu olarak görmek mümkün olmadığı gibi 1918-2020 yılları arasında Güzelsanatlarda Türk Milli Mücadelesi konusuna yer vermiş bir koleksiyonu toplu olarak görme imkanı maalesef yoktur.
Bu koleksiyonun 4 eseri Sabancı Müzesinde açılan “Avni Lifij Çağının yenisi” sergisinde yer aldı. Sakarya zaferi sonrası İstanbul’dan çok sayıda insanımız Gazi’yi tebrik etmek için Bursa’ya gider.Bu büyük kalabalığın arasında Hüseyin Avni ve eşi Harika Avni ’de vardır.Yemek sırasından Atatürk “sen gitme kal , Milli mücadelemizi tanıtan eserler yap” der….Ak gün tablosunun oluşma hikayesi sergide anlatılır.
”Milli Mücadele zaferimizi müteakip 1922’de şanlı kumandanlarımızın toplu bir halde Bursa’da bulunduklarını haber alarak ,İstanbul’dan 500 kadar öğretmen bir vapur kiralayıp Bursa’ya gelmiştik.(…) Avni Lifij’in hamasi heyecanı fazla galeyana gelmişti.Her gördüğü Mehmetciğe sarılıyor,ellerini sıkıyordu,trenimiz bu hava içinde yol almakta iken,bir cephane ganimeti başında Mehmetciklerimizden birinin nöbette olduğunu gördük.Onu alkış tufanına tuttuk.Tren döne döne gittiğinden onu,müteaddit defalar kaybedip görüyor ve her görüşte tekrar tezahürata başlıyorduk. Fakat Mehmetcik omzunda tüfeği hareketsiz vazife başındaydı.Trenin son dönüşünde çılgın bir tezahüratla bayrakları sallamaya başladık.İşte o zaman Mehmetcik durumunu hiç bozmadan havaya üç el ateş ederek bizi selamladı.Bu selamı hamasi vecdi içinde kalan Avni Lifij heyecanla bana dönerek;Bak Harika ,zafer tablomun ana dökümanını buldum” dedi ve bir iki çizgi ile “Aslan,aslan “diyerek bu vakur duruşu kroki olarak tespit etti.
Hüseyin Avni “Ak gün-Kara gün ve Fevzi Çakmak” tablolarını yapar .
Hüseyin Avni ,Harika Avni Türk resim sanatına çok değerli eserler bırakırlar. Hüseyin Avni erken yaşta vefat eder eşi eserlerine sahip çıkar, onun da vefatından sonra yeğenleri resimleri sahiplenir. Bir gün Sazi Sirel Sabancı Müzesi Müdiresi Nazan Ölçer’e elindeki Hüseyin Avni Lifij eserlerinden bahseder.Bunları ne yapalım? sorusunu sorar.Nazan hanım bu koleksiyonu Ömer Faruk Şerifoğlu’na anlatır.
Ömer Faruk Şerifoğlu araştırmacı yazar,sanat tarihçi çok sayıda serginin de küratörlüğü yapmıştır. Sabancı Müzesi Avni Lifij sergisinin düzenlemesi kararı alır.Çok sayıda koleksiyoner ve müzelere müracaat edilerek eserler toplanmaya başlanır. AVNİ LİFİJ ÇAĞININ YENİSİ Sergisi Sabancı Müzesinde açılır. Kataloğu ,mükemmel sergileniş tarzıyla geniş bir alandaki sergiyi hayranlıkla izledik .
Hüseyin Avni fotografcılıkla da yakından ilgilenmiş.Sergide çektiği Atatürk’le ilgi iki fotografda yer almıştır.Gazi Mustafa Kemal Paşa’ya,Kazım Karabekir Paşa’ya yazdığı mektuplar, Türk Ocaklılarla çektiği fotograflar da büyük ilgi çeker.
Hüseyin Avni Lifij’in çeşitli gazete ve dergilerde yayımlanan makaleleri Osmanlıca karşılığı belirtilerek Sanat Yazıları ayrı bir kitapta toplanmış.Ömer Faruk Şerifoğlu bir dergide yer alan Hüseyin Avni Lifij’in “Ne vakit sanatımızı,kendi toprağımızdan abidelerimizden,hayatımızdan acılarımızdan alırsak, o vakit sanat yapmış oluruz.Türk sanatı budur.” Sözleri günümüz sanatçılarına da bir mesaj değerindedir.
Otoporteler ,Portreler,Figüratif eserler ve etütler,Alegorik Nü’ler ve Akademik etütler,Duvar resmi eskizleri,Savaş konulu ve etütler,Kırsal sahneler ve Manzara etütleri,Tarihsel yapılar ve Mimari etütler,fotograflarla Avni Lifij Çağının yenisi sergisinin oluşmasında katkıda bulunan emeği geçen Prof.Dr.Şazi Sirel,Nilüfer Sirel,Belkıs Aksoy,Ahmet Merey,Ankara Resim Heykel Müzesine,Milli Kütüphane Müdürlüğüne,Sakıp Sabancı Müzesine,müze müdiresi Nazan Ölçer’e, Ömer Faruk Şerifoğlu’na teşekkür ediyoruz.
Bu sergide görme imkanı bulduğumuz “Nesilerimizin belleği Türk Milli Mücadelesi” resim koleksiyonunun eserlerini paylaşıyoruz.
Celal ÖCAL
