İzmir İktisat Kongresi’nin Bilinmeyen Yönü Nazmi Çekli Resim Sergisi
İzmir’in Yunan işgalinden kurtarılmasından sonra Gazi Mustafa Kemal ATATÜRK’ün emri General Kazım KARABEKİR’in başkanlığında açılan İzmir İktisat Kongresi : yeni Türkiye’nin İktisat politika ve uygulamasının nasıl olması gerektiği yönünde yapılmış çok önemli bir çalışmadır.Bu kongrenin resim sergisiyle açıldığı yeterince bilinmeyen bir konudur.
Manastır Askeri Lisesinden Atatürk’ün okul,Balkan ,Yemen,Birinci Dünya Savaşı,İstiklal Savaşları döneminden silah arkadaşı olan ressam Nazmi ÇEKLİ, İzmir’in Kurtuluşu sırasında Atatürk’ün yanındadır.
İzmir İktisat Kongresi hazırlık safhasında Gazi Mustafa Kemal ATATÜRK muhtemelen Kongrenin daha renkli geçmesi için Nazmi ÇEKLİ’den resim sergisi açmasını rica eder.Derhal çalışmaya başlar.17 şubat 1923 günü İzmir’deki Banka Han binasında 1135 delegenin ve ATATÜRK’ün,Kazım KARABEKİR,Fevzi ÇAKMAK,Rus elçisi ARALOF,Azerbaycan Büyükelçisi İbrahim ABİLOV’’un katılımı ile İzmir I.İktisat Kongresi açılır.[1]Çekli’nin eserleri Kongrede sergilenir hangi konuda kaç eserin sergilendiğini bilmemekte birlikte bu sergi için özel olarak yapılan “Çal’da büyük resmi geçit” eseri Atatürk tarafından çok beğenilir Atatürk silah arkadaşının elini sıkar İzmir İktisat Kongresi Gümüş Madalyasıyla ödüllendirilir. Eser Çankaya’ya alınır. O dönem tütün özel sigara kağıtlarıyla tüketilmektedir. 1.İktisat kongresi sigara kağıdı basılır.[2]
Nazmi ÇEKLİ İzmir 1884-İstanbul 1958 [3]
1884’de İzmir’de doğar.1909’da Manastır Harbiye Mektebini bitirir. 3 yıl kadar Serez İdadisinde resim öğretmenliği yapar. .Balkan Savaşı,Yemen,Birinci Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı’nda görev alır.1931’de binbaşı rütbesiyle emekli olduktan sonra İzmir’e yerleşir ,1941’e kadar İzmir Eşref Paşa Zührevi Hastalıklar Hastanesinde çalışır, 1958 yılında İstanbul’da vefat eder.
İzmir İktisat Kongresi ile birlikte açılan Nazmi ÇEKLİ resim sergisi 17 Şubat 1923 Cumhuriyet döneminde İzmir’de açılan ilk sergi olarak tarihe geçer.
CELAL ÖCAL
[1] Mümtaz Sağlam-İzmir’li ressamlar Ansiklopedisi,Kent Kitaplığı dizisi 13,s.17-18
[2] Uğur Yeğin-Cins’i Âlâ Cigara Kağıdı ambalajları üzerinden Osmanlı grafik sanatına bakış..İstanbul Müzayede
[3] Ömer Faruk Şerifoğlu,Cumhurbaşkanlığı Resim Koleksiyonu C.1,2014
İzmir İktisat Kongresi Sigara kağıdı
Çal’da büyük resmi geçit.
