Dünya Uygur Kurultayı Vakfı, Uygur Akademisi Vakfı, Doğu Türkistan Araştırmaları Vakfı, Uygur Hareketi Teşkilatı ve Uygur Araştırma Merkezi, Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın 3-5 Haziran 2024 tarihlerinde gerçekleştireceği Çin ve Doğu Türkistan ziyaretine dikkat çekmek amacıyla ortak bir basın bildirisi yayımladı.
Ortak bildiride, Bakan Fidan’ın Doğu Türkistan’ın Kaşgar ve Urumçi şehirlerini de kapsayan bu ziyaretinin, Doğu Türkistan’da Çin’in yaptığı soykırım ve insanlığa karşı işlenen suçlara dikkat çekmek ve Uygur Türklerinin temel haklarını savunmak için önemli bir fırsat olduğu belirtildi. Bildirinin devamında şu ifadelere yer verildi:
“Sayın Bakan Fidan’ın Urumçi ve Kaşgar’a yapacağı ziyaretlerin, Çin hükümetinin Doğu Türkistatan’daki gerçek durumu gizlemek amacıyla yaratmaya çalıştığı sahte refah, huzur ve zenginlik görüntülerine karşı temkinli bir şekilde değerlendirilmesi büyük önem arz etmektedir. Çin’in, gözlemcileri ve ziyaretçileri yanıltmak için şehirleri kapatması ve yüzlerce kişiyi görevlendirerek önceden çalışılmış senaryolar sunması, bölgedeki gerçek hak ihlalleri ve soykırım politikalarının üzerini örtmeye yönelik köhnemiş ve bilindik bir çabadır.”
Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği’nin 31 Ağustos 2022 tarihinde yayımladığı raporda, Uygur Özerk Bölgesi’nde Çin’in uyguladığı politikaların ciddi insan hakları ihlalleri olarak tanımlandığı ve bu ihlallerin insanlığa karşı suç teşkil edebileceğinin belirtildiği hatırlatıldı:
“Bu rapor, bölgedeki durumun vahametini uluslararası toplum nezdinde teyit eden önemli bir belgedir. Bağımsız Uygur Mahkemesi’nin 2021 yılında verdiği kararda ise Uygur nüfusun çoğalmasına karşı Çin’in giriştiği politikalar da dahil olmak üzere Doğu Türkistan’daki kıyım soykırım olarak nitelendirilmiştir.”
Uygur kuruluşları, bu ziyaretin Uygur halkının maruz kaldığı baskı ve zulmün sona erdirilmesi için somut adımlar atılması adına bir fırsat olduğunu belirterek, Türkiye’nin kararlı duruşunun önemini vurguladı:
“Uygur halkının maruz kaldığı baskı ve zulmün sona erdirilmesine yönelik somut adımlar atılması için bir fırsat olacağına inanıyoruz. Özellikle Uygur Türklerinin temel hak ve özgürlüklerinin korunması, ailelerin birleştirilmesi ve dini, kültürel özgürlüklerin teminat altına alınması ve toplama kamplarının kapatılarak Uygur soykırımının durdurulması konusunda Türkiye Cumhuriyeti’nin kararlı bir duruş sergilemesini beklemekteyiz.”
Bildiride, Türkiye’nin Uygur Türklerine olan desteğinin hayati bir rol oynadığı belirtilerek, Türkiye’nin güçlü duruşunu sürdürmesinin beklendiği ifade edildi.
“Uygur Toplumu olarak, Sayın Bakan Fidan’ın bu ziyareti vesilesiyle Doğu Türkistan’daki insan hakları ihlallerine ve Çin’in Uygur Türklerine yönelik soykırım politikasına yönelik sorunların çözümüne yönelik somut adımlar atılmasını teşvik edeceğini umuyoruz. Türkiye Cumhuriyeti’nin Uygur Türklerine olan desteği, onların temel hak ve özgürlüklerine kavuşmalarında hayati bir rol oynayacaktır. Bu süreçte, Türkiye’nin kararlı ve güçlü duruşunu sürdürmesini bekliyoruz.”
