Dünya genelinde ortak olarak en çok tüketilen besinin deniz yosunu olduğunu söyleyen Diyetisyen Emre Uzun, yosunların yüksek miktarda minerale sahip olduğunu belirtti. Emre Uzun, “Okyanustan aldıkları yüksek miktarda mineraller insanlar için oldukça yararlı olmaktadır. Çoğu dünya mutfağında sık sık kullanılan deniz yosunu, en çok geleneksel Asya yemeklerinde kullanılmaktadır.
Çin, Japonya ve Kore gibi ülkelerde deniz yosunu erişte, ekmek, çorba, suşi ve salata gibi onların geleneksel yemeklerinin birçoğunun içerisine eklenerek kullanılmaktadır” dedi. Deniz yosununun içerdiği bol lif sayesinde sindirim sistemine de yardımcı olduğunu ifade eden Uzun, “Aynı zamanda yüksek K vitamini içeriği sayesinde hormonların düzenlenmesine yardımcı olmaktadır. İçerisinde; kalsiyum, iyot, demir, magnezyum, B vitamini gibi vücuda gerekli olan mineraller ve vitaminleri bulundurmaktadır. Araştırma çalışmalarının sonuçlarına göre vücutta biriken radyoaktif kimyasallar için detoks etkisi gösteren stronsiyumu en çok içerisinde barındıran besinlerden bir tanesi deniz yosunudur. Zengin miktarda selenyum ve iyot içeren bir besin olması nedeni ile vücudun tiroid dengesinin korunması ve tiroid işlevini rutin olarak destekleyen bir bitki olarak nitelenebilir” diye konuştu.
Deniz börülcesinin ıspanakgiller familyasından bir bitki türü olduğunu, taze veya haşlanmış olarak yenilebilir bir bitki olduğunu belirten Uzun, “Sirkeyle tatlandırılıp tek başına veya salata içinde de hazırlanarak kullanılabilmektedir. Metabolizmanın işleyişini hızlandırılması ve troid hormonundaki dengesizliğin engellenmesi açısından oldukça etkili sonuçlar vermektedir. İçermiş olduğu B vitamini, kalsiyum ve çinko sayesinde tırnak ve saç gelişimine de katkılar sağladığı görülmüştür” ifadelerini kullandı.
Su teresinin lahana, brokoli, roka gibi turpgiller familyasının bir üyesi olduğunu söyleyen Emre Uzun, “Su teresi özellikle bol yağış alan bölgelerde ve tatlı su derelerinin yanında yetişir. Tohumları, yaprakları, sapları, çayı ve özü kullanılabilen çok yönlü bir bitkidir. Su teresinin en büyük özelliği düşük kalorili olmasıdır. 1 kilo su teresinde yalnızca 100 kalori bulunmaktadır. Yüzdesel olarak bakıldığında 100 gram su teresi günlük K vitamini ihtiyacının tamamını, A ve C vitamini ihtiyacının ise yüzde 70’ini karşılar. Su teresinin; zayıflatıcı, karaciğer düzenleyici, kanamaları önleyici, regl döngüsü düzenleyici ve kardiyovasküler vakaları önleyici etkisi bulunmaktadır. Tüm bunların yanı sıra uzmanların yaptığı son çalışmalarda kanserin önlenmesi üzerinde de olumlu etkisi olduğu düşünülmektedir” dedi.
Nori yosunu bir diğer adıyla yosun yaprağının suşi veya onigiri yaparken kullanılan yosun çeşidi olduğunu belirten Emre Uzun, bu deniz yosununun çoğunlukla yemekleri süslemek amacıyla kullanıldığını söyledi. İçerdiği bol miktardaki iyot ile tiroid hormonlarının üretilmesine yardımcı olduğunun altını çizen Uzun, “Yüksek oranda karoten, A, B, C Vitamini, kalsiyum ve demir bulundurmaktadır” diye ekledi.
Diyetisyen Emre Uzun diğer deniz bitkilerini ve sağlığa faydalarını şöyle sıraladı:
Deniz kadayıfı: Atlas Okyanusu’nda kayalık yerlerde yosun gibi üreyen, sarı turuncu renkte kadayıfa benzeyen irish moss olarak da bilinen denizkestanesi ılık su veya sütte 3-4 gün bekletilerek yoğun kıvama getirilerek içilir veya biraz süt veya su ile kaynatılarak içilir. Soğuk algınlığına, grip ve anjine, nefes darlığına, astım ve bronşite, göğsü yumuşatmaya, balgam söktürmeye, ishali kesmeye, mide bağırsak yaralarına, ülser ve gastrite iyi gelir.
Esmer su yosunu: Yenilebilir yosunların en kolay erişilebilir türüdür. Asya ülkelerinde kombu ve wakame; popüler yenilebilir yosun formlarıdır.
Genellikle kurutulmuş formda bulunmaktadır ve birkaç dakika ıslatılarak yumuşak ve yenilebilir olması sağlanabilmektedir.
Esmer su yosunu, tuz yerine kullanılmak üzere veya gıda maddesine ilave olarak granüle halde getirilmektedir. Zengin bir iyot kaynağı olduğu için diyette iyot oranını artırmak için kullanılabilmektedir.
Esmer su yosunu, bol miktarda iyot, amonyak, potasyum, kalsiyum, doymamış yağ asitleri, diyet lifleri, selenyum içerir. İyot ve iyodür, iyot eksikliği bulunan guatr hastalarıyla etkili bir şekilde başa çıkabilir. Aynı zamanda, kadın vücudu içindeki östrojen seviyesini azaltmak amacıyla hipofiz teşvik ederek, yumurtalığın normal fonksiyonlarını kurtarır ve kadınlar için meme bezi çoğalmasına yakalanma riskini azaltır. Amonyum, potasyum ve kalsiyum kolesterol emilimini düşürür ve kan basıncını azaltır.
Kombu: Japonya’da yaygın olarak tüketilen kahverengi alg türü bir yosundur. Kurutularak kullanılabilmektedir. Çorbalara eklenebilmekte, taze olarak da kullanılabilmektedir. Tüm salgı bezlerini ve hormon savunmasını uyarır. Metabolizmayı uyarır. Vücuttaki atık madde ve zehirli maddelerin suda çözülebilir hale gelerek atılmasını sağlar. Kanı temizler. Sinir sistemini düzenler.
Wakame: Japonya ve Kore’de popüler bir yemek olan wakame; marul ve susam yağı ile yapılmaktadır. Sıklıkla miso çorbalarında veya basit çerezlerde ince şeritlerin üzerinde yüzen halde bulunmaktadır. Kombu ve diğer su yosunlarıyla aynı besin kompozisyonlarına (iyot, magnezyum, kalsiyum vb.) sahiptir.
Dulse: Dulse, Kuzey Atlantik ve Kuzeybatı Pasifik okyanuslarındaki kayalara tutunan kırmızı bir deniz yosunudur. Çoğunlukla parçalanır, kurutulur ve çorbalar üzerine serpilir. Ancak taze dulse tereyağı ve sarımsakla sote edilebilmekte veya zeytinyağı ve tuz ile ovulabilmekte ve cips yapmak için fırında kavrulmaktadır. Yüksek miktarda magnezyum ve kalsiyum içeren, kombu’dan daha az iyot (çoğu hesapta, miktarın yaklaşık 1/5’i) bulunmaktadır. Dulse kabızlık için çok etkili bir bitkidir. Yüksek C vitamini içeriğine sahiptir. Tiroid bezi sağlığı ve tiroid hormonu salgılanması için gerekli besin için doğal bir seçimdir.
Alaria esculenta: Bazen dabberlocks, badderlocks veya kanatlı kurutulmuş yosun denilen alaria esculenta, uzakta bulunan Kuzey Atlantik Okyanusundaki geleneksel bir deniz sebzesidir.
Grönland, İzlanda, İskoçya ve İrlanda hepsini geleneksel gıdalarından saymaktadır. Kahverengi bir deniz yosunu olup, dalgalı zarların her iki taraftan da patlayan geniş bir orta kaburgasına sahiptir.
Alaria geleneksel olarak kurutulduktan sonra çorba ve güveçlere ilave edilmektedir. Büyük bir şerit mineral içeriğini önemli ölçüde arttırmaktadır.
