18 Temmuz’da Uygur Hareketi (UK), Çin’in dördüncü Evrensel Periyodik İncelemesi için detaylı bir rapor sunarak Uygur halkına ve diğer Türk gruplarına yönelik soykırımını, Doğu Türkistan’daki insanlığa karşı işlenen suçları açıkladı.
Evrensel Periyodik İnceleme (EPI), tüm ülkelerde insan hakları durumunu iyileştirmeyi ve ihlallerle ilgilenmeyi amaçlayan Birleşmiş Milletler tarafından yürütülen bir süreçtir. Birleşmiş Milletler üye devletleri, insan hakları uygulamalarının beş yılda bir kapsamlı bir incelemesinden geçer.
2018’deki son EPI’sinden bu yana Çin hükümeti, sadece üzerinde anlaşmaya vardığı taahhütleri yerine getirmekte başarısız olmakla kalmamış, aynı zamanda Doğu Türkistan halkına yönelik zulmünü endişe verici bir hızda artırmıştır. Bu insan hakları ihlallerinin artması, bölgede gerçekleşen suçların daha fazla uluslararası incelemeye tabi tutulmasına neden oldu. Ağustos 2022’de BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği (OHCHR), Çin rejiminin Doğu Türkistan’daki eylemlerinin “uluslararası suçlar, özellikle insanlığa karşı işlenen suçlar” olabileceğini belirten bir rapor yayınladı. Ayrıca, bağımsız Uygur Mahkemesi Aralık 2021’de verdiği kararda, Çin hükümetinin eylemlerinin soykırım eylemi oluşturduğunu açıkladı.
UK İcra Direktörü Rushan Abbas, kuruluşunun sunduğu kanıtların, Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) tarafından işlenen çeşitli insan hakları ihlallerini içerdiğini belirtti. Abbas, “Bu ihlaller, kitlesel gözaltılar, keyfi gözaltılar, zorla çalıştırma, dijital gözetim, zorla akrabalık, dinin baskı altına alınması ve dini sitelerin yok edilmesi, kadın ve çocuk haklarının ihlallerini içerir. Bu eylemler bir araya getirildiğinde, Uygur halkını yok etme niyeti taşıyan soykırım suçuyla ilişkilidir,” vurgusunu yaptı.
Abbas, UK raporunun, Uygurlara karşı Çin rejiminin soykırım politikasını uluslararası toplumun dikkatine sunmayı amaçladığını, özellikle kadın ve çocukların durumunu vurgulayarak bunu gerçekleştirdiğini söyledi. Abbas, “Uygur ve diğer Türk kadınları ve çocukları, Çin’in yok etme kampanyasının odak noktasında bulunmaktadır çünkü onlarsız gelecek olmaz, Uygur Hareketi, Doğu Türkistan halkına yönelik tüm insan hakları ihlallerine son verilmesini amaçlayan Çin hükümetine yönelik belirli öneriler de sundu.” şeklinde konuştu.
Çin’in insan hakları sicili, 2024 yılı Ocak-Şubat ayları arasında düzenlenecek 45. EPI Çalışma Grubu toplantısında incelenecek.
