Talat Aydemir Kimdir? Talat Aydemir Olayı – Hatıratım

Talat Aydemir başarısız iki darbe girişimiyle bir dönem Türkiye’nin en çok konuşulan isimlerinden biri olmuştu. Bugün Talat Aydemir‘in ölüm yıldönümü. Peki Talat Aydemir kimdir? Haberimizde bu sorunun yanıtını sizler için aradık…

Talat Aydemir

1917 yılında Bilecik’te doğan Talat Aydemir, 1940 yılında Kara Harp Okulu’nu ve 1954 yılında Kara Harp Akademisi’ni bitirerek kurmay subay oldu. Evli ve iki çocuk babası olan Aydemir, anne tarafından eski maliye bakanlarından Ekrem Alican’ın yeğenidir. Aydemir, 1962 veya 1963 yılında giriştiği iki darbe girişimi sonrasında 5 Temmuz 1964’te Ankara Merkez Cezaevi’nde asılarak idam edildi.

Başarısız Darbe Girişimleri

15 Ekim 1961’de seçimlerin yapılmasından sonra, ordu içindeki hoşnutsuzluklar arttı. Kendilerine Silahlı Kuvvetler Birliği (SKB) adını veren bir grup subay 21 Ekim’de seçimlerin, siyasal partilerin ve MBK’nin feshini öngören bir protokol imzaladı. 27 Mayıs’ın hedefine ulaşamadığı, koalisyon hükümetlerinin gerekli reformları yapamayacağı, bu nedenle yeni bir müdahalenin gerekli olduğu düşüncesindeki Aydemir grubu ile SKB arasında belirli bir ilişki vardı.

Protokolde sözü edilen müdahale çeşitli gelişmeler sonucu gerçekleşmemekle birlikte, ordu içindeki hoşnutsuzluk sürüyordu. İsmet İnönü başkanlığında kurulan hükümet, bir darbe girişimini önlemek amacıyla aralarında Aydemir’in de bulunduğu bir grup subayı başka yerlere atadı. Bunun üzerine Aydemir, yapılan atama ve tutuklamalara karşı, Ankara’daki askeri birliklerin bir bölümünün katılmasıyla 22 Şubat 1962’de bir darbe düzenledi. Ama ordu İsmet İnönü’nün yanında yer alınca, yalnız kalan Aydemir hükümetle anlaşarak teslim oldu. Bu anlaşma uyarınca 22 Şubatçılar yargılanmadılar, yalnızca emekliye ayrıldılar.

9 Temmuz 1962’de “Kanunun suç saydığı bir cürmü övdüğü” iddiasıyla tutuklandı. 18 Temmuz’da tahliye edildi.

20 Mayıs 1963’te, Anayasa’da öngörülen reformların gerçekleştirilmediği gerekçesiyle, Kara Harp Okulu’nun katılmasıyla ikinci darbe girişiminde bulundu. Bu girişim de İnönü’nün direnişiyle bastırıldı.

Talat Aydemir’in Hatıraları

Talât Aydemir’in anılarının bir bölümü 1965 yılında Akşam gazetesinde yayımlanmış ve hemen sonra Talat Aydemir’in Hatıraları adıyla MAY Yayınları tarafından ilk cildi yayımlanmıştır. Kendi el yazısı ile kaleme aldığı bütün anıları 2010 yılıda Yapı Kredi Yayınları tarafından Hatıratım adıyla yayımlandı.

Talat Aydemir’in Mezarı

Talat Aydemir, idamının ardından Ankara, Cebeci’deki askeri mezarlığa gömülmüştür. Aydemir ile birlikte arkadaşı Fethi Gürcan yanyana yatmaktadır.

Talat Aydemir, günümüzde TürkSolu grubu tarafından anılmaktadır.